Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại
Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại

Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại

Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay Chủ nghĩa Zion xét lại là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi xướng. Thế giới quan của chủ nghĩa xét lại này được coi là nhằm thay thế tư tưởng, cách thức hoạt động và đối ngoại "thực dụng" của David Ben-GurionChaim Weizmann.[1]Việc thể chế hóa như hiện tại diễn ra vào năm 1925 khi Jabotinsky thành lập đảng chính trị Liên minh chủ nghĩa phục quốc Do Thái Hatzohar đại diện cho những người xét lại trong Tổ chức chủ nghĩa phục quốc thế giới (World Zionist Organization - WZO).[2] Mục tiêu chính là thành lập nhà nước Do Thái với quân đội riêng nằm trong Lãnh thổ Ủy trị Palestine hai bên bờ sông Jordan. Năm 1931, WZO không chấp nhận quan điểm của Jabotinsky. Bốn năm sau, những người xét lại đã lập nên Tổ chức chủ nghĩa phục quốc mới (New Zionist Organization - NZO). Tổ chức này đứng riêng khỏi WZO và hướng đến thành lập nhà nước Do Thái độc lập.[3] Lúc đầu, Jabotinsky thấy có cơ hội thành lập nhà nước tại Vương quốc Anh. Nhưng từ cuối thập niên 1930, ngày càng nhiều người xét lại coi Anh là quân xâm lược, những tổ chức bán quân sự ngầm đã tiến hành tấn công vào các lực lượng ủy nhiệm nhằm đuổi ra khỏi lãnh thổ Palestine. Chủ nghĩa xét lại này được dân Do Thái Đông Âu ủng hộ nhiều nhất, đặc biệt là những người sống ở Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan.[4]Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại thành lập được phong trào thanh niên Betar từ năm 1923 cùng các tổ chức ngầm bán quân sự hoạt động ở Palestine như IrgunLehi.[5]Chủ nghĩa xét lại ở Israel được Herut tiếp nối, do Menachem Begin thành lập và lãnh đạo từ năm 1948. Ngày nay, đảng Likud tự nhận là kế thừa những ý tưởng của Jabotinsky.[6]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại http://en.jabotinsky.org/zeev-jabotinsky/life-stor... https://kotar.cet.ac.il/KotarApp/Viewer.aspx?nBook... https://kotar.cet.ac.il/KotarApp/Viewer.aspx?nBook... https://kotar.cet.ac.il/KotarApp/Viewer.aspx?nBook... https://etzel.org.il/english/index.html https://en.idi.org.il/israeli-elections-and-partie... https://www.likud.org.il/%D7%A2%D7%9C-%D7%94%D7%9C... https://www.nli.org.il/en/newspapers/chadn https://www.nli.org.il/en/newspapers/chadn/1937/11... https://www.nli.org.il/en/newspapers/chadn/1938/03...